Walter Szarmant krążył po swojej garderobie. Kolejny raz miał problem z doborem właściwego stroju. Tym razem na chrzciny, na których sir Anthony Somerset miał być chrzestnym. Na zaproszeniu kwestia stroju była określona jako: strój półformalny.
Walter wiedział, że strojem półformalnym wieczorowym jest jedna z odmian smokingu, nie miał jednak pojęcia, jaki jest jego dzienny odpowiednik. Uważał, iż ciemny garnitur wizytowy z konserwatywnymi dodatkami będzie właściwy, ale przypuszczał, że sir Anthony nie wybrałby takiego stroju na chrzest, a tylko żakiet. Walterowi pozostało więc tylko jedno – zadzwonić do Somerseta. Anthony Sommerset, tak słucham? – odezwał się głos w słuchawce. Witaj. Tutaj Walter. Jaki ma być strój na ten chrzest? – zapytał Szarmant. Strój półformalny dzienny – odpowiedział sir Anthony. Czyli…? Waham się między garniturem a żakietem – powiedział Walter. Jest coś pośredniego, a mianowicie stroller – odparł Somerset. Co takiego? – zdziwił się Walter Szarmant. Sir Anthony westchnął i opowiedział: Będę za pół godziny. Pokażę ci.
Stroller to półformalny strój dzienny – mało znany odpowiednik wieczorowego smokingu, który można używać przed zmrokiem. Stanowi swego rodzaju formę przejściową między garniturem a żakietem (o tym drugim więcej tutaj https://www.szarmant.pl/twoj-dress-code-na-slub). Poglądów na temat pochodzenia i użycia strollera jest kilka – niemiecki, brytyjski i amerykański. Amerykańska i niemiecka wersja mówi, że stroller jest strojem półformalnym – żakietem o formalności obniżonej poprzez zmianę marynarki. Wersja brytyjska z kolei mówi, że stroller jest odmianą nieformalnego , czarnego garnituru.
Nazwa stroller nie funkcjonuje na Wyspach Brytyjskich. Strollery są tam po prostu znane, jako czarne marynarki ze sztuczkowymi spodniami. Sam termin stroller w języku angielskim oznacza spacerowicza lub wózek dziecięcy, co dodatkowo komplikuje genezę powstania tego określenie. Nie był to przecież ubiór stosowany do przechadzek w parku i pchania wózka z dzieckiem. Z drugiej strony zarówno w USA jak i w Wielkiej Brytanii do lat 60-tych XX wieku strollery były czasem zakładane do pracy przez prawników, doktorów i maklerów. Miały za zadanie nadać bardziej formalnego sznytu w miejscu pracy i podkreślić autorytet oraz wysoki status noszącego. Zanik strollerów wynika być może z zwrotu w kierunku nieformalności w ubiorze, jaki dokonał się w latach 60-tych XX wieku. Garnitur w świadomości społecznej jest postrzegany jako ubiór formalny, więc nie ma potrzeby nosić strollery, bo już sam garnitur wyróżnia noszącego na tle niegarniturowego społeczeństwa.
Stroller ma wiele elementów podobnych lub wspólnych z żakietem; główną różnicę stanowi marynarka. Bardziej przypomina marynarkę od garnituru. Powinna ona być wykonana z czarnej bądź ciemnoszarej wełny. Może być jedno- lub dwurzędowa, ilość guzików dowolna. Tylko jednorzędowy stroller nazywany jest niekiedy stresemannem, od Gustava Stresemanna, który po raz pierwszy użył tego stroju zamiast żakietu w oficjalnej sytuacji. Każdy stresemann jest więc strollerem, ale nie każdy stroller jest stresemannem.
Gustav Stresemann był kanclerzem (1923 rok) i ministrem spraw zagranicznych Niemiec (1923-1929) oraz laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. W 1925 roku podczas oficjalnego podpisywania w Londynie Traktatu z Locarno Stresemann zamiast żakietu, jak dyktowała etykieta, do sztuczkowych spodni założył czarną marynarkę. Odtąd stresemanny stały się bardzo popularne u naszych zachodnich sąsiadów. Nie da się wykluczyć, że ze względu na bliskość obu krajów, w Polsce były także stosowane, ale brak danych na ten temat. Jeszcze w latach 50. kanclerz Niemiec Konrad Adenauer często zakładał stresemanna i w tej dekadzie pojawił się w niemieckiej prasie termin Bonner Anzug – garnitur boński na określenie stresemanna. Stolica RFN znajdowała się wtedy w Bonn. Termin Bonner Anzug obecnie jest bardzo rzadko stosowany, a sam stroller nie jest często używany, nawet w Niemczech.
Klapy marynarki w strollerze są z reguły zamknięte – zwiększa to formalność stroju. Klapy otwarte również nie są błędem, były stosowane dość często. Marynarka powinna być bez patek przy kieszeniach ani szliców. Spodnie nie różnią się od spodni używanych do żakietu. Mogą być sztuczkowe lub w kratkę. Szczególnie te drugie, a także inne nieformalne desenie były często spotykane. Jako ciekawostkę podam, że w latach 30., zwłaszcza w Ameryce, do strollerów niezwykle modne były spodnie sztuczkowe z manszetami. Wygląda to bardzo dobrze ze spodniami w kratkę, ale do żakietu mankiety są niedopuszczalne.
Kamizelki żakietowe są tożsame z kamizelkami do strollera, jednak częściej stosowane są kamizelki czarne, wełniane. Wraz ze sztuczkowymi spodniami tworzą zestaw niemal dorównujący formalnością żakietowi. Nadaje on się jednak raczej na bardziej poważne i patetyczne okazje – na święta używane są lniane kamizelki w kolorach jasnoszarym, płowym, lawendowym itp. Kamizelka do strollera dwurzędowego jest zalecana, jednak jej pominięcie nie będzie uznane za błąd etykiety.
Obecnie do strollera stosuje się jedynie koszule żakietowe w pastelowych kolorach z wykładanym kołnierzykiem (oczywiście mogą być też białe). Niektórzy stosują nawet zwykłe koszule, z przyszytym kołnierzykiem, jednak ja tego nie polecam, zwłaszcza gdy jesteśmy zwolennikami amerykańskiego postrzegania strollera. Zasady dotyczące krawata są takie, jak te dotyczące żakietu; do strollera jednak nie zakłada się plastronu (zob: https://www.szarmant.pl/twoj-dress-code-na-slub). Buty i skarpetki są takie same jak do żakietu. Najczęściej stosowane są jednak wiedenki z nakładanym noskiem. Akcesoria w strollerze są właściwie tożsame z żakietowymi, z jedną znaczącą różnicą – kapeluszem. Choć cylinder pewnie wyglądałby niezgorzej, poprawne są czarny (również ciemnogranatowy) homburg lub melonik, a latem kanotier.
Pomimo swej niewielkiej popularności, stroller jest strojem bardzo praktycznym! Może zastępować żakiet na niektórych uroczystościach oraz ślubach. Inne dobre okazje to chrzty, pogrzeby (koniecznie czarna kamizelka), oficjalne bankiety, święta kościelne (Wielkanoc i śniadanie wielkanocne), święta państwowe. Z drugiej strony może być także używany, jako taki trochę inny garnitur, na wszystkich okazjach, na które garnitur jest wymagany. Jest to z pewnością ubiór dla dżentelmenów lubiących deklarować swoje eleganckie zainteresowania. We Włoszech stroller jest znany jako il mezzo tight i jest popularnym ubiorem dla pana młodego na ślub.
Podsumowując, jeśli ktoś nie potrzebuje żakietu, a chciałby mieć strój bardziej formalny od garnituru, należy rozważyć zakup strollera. Pan młody nieskory zamówić żakiet, który być może założy tylko raz w życiu, mógłby przyjrzeć się także strollerowi. Tym razem Włosi dają nam dobry przykład. Jest to chyba jedyny kraj, gdzie stroller jest wciąż widywany na ślubach. Warto obstalować do niego także spodnie z tego samego materiału, co marynarka. Dzięki temu będzie mógł służyć nam także, jako garnitur, a na specjalne okazje będziemy zakładać spodnie sztuczkowe. Będzie to mądra inwestycja i dzięki obstalowaniu także spodni garniturowych, stroller nie będzie musiał wisieć smutno w szafie czekając na niezmiernie rzadkie okazje do jego noszenia, tak jak żakiet lub frak. Biorąc pod uwagę koszta krawiectwa miarowego, naprawdę warto doinwestować w dodatkową parę spodni z tego samego materiału co marynarka. Dzięki temu wilk (nasze gusta) będzie syty, a i owca (praktyczność i zastosowanie) cała.
Współautorem artykułu jest Roman Zaczkiewicz
