Lekki deszcz siąpi od rana. Zaopatrzony w dyktafon, przekraczam próg sklepu Kevin and Howlin, specjalizującego się w irlandzkim tweedzie. W jednej chwili przenoszę się z gwarnej ulicy Dublina w spokojny świat irlandzkiej wsi. Sportowe marynarki tweedowe wiszą po prawej stronie sklepu, od pieprzu i soli, po kratkę i jodełkę. Z lewej strony znajdują się czapki i kapelusze nałożone jeden na drugi. Dywan mocno wyblakły, w słomkowooliwkowym kolorze, dodaje temu miejscu charakteru vintage. Na samym końcu sklepu ulokowane są belki materiału tweedowego. Tkaniny oszałamiają wyborem, kolorami i wzorami w większości oddającymi kolory przyrody i krajobrazu wiejskiego (definicja Donegal Tweed tutaj: https://www.szarmant.pl/donegal-tweed-nieformalna-elegancja). W sklepie jest dwóch sprzedawców, Noel i Martin, obaj ubrani bardzo stylowo, bez odrobiny gogusiowatości. Jest to jedno z miejsc, które należy odwiedzić, choćby po to, żeby poczuć urok irlandzkiego tweedu i obejrzeć klasyczny styl irlandzkiej wsi (ang. Irish country look) dobrze sytuowanych farmerów. Noel Kevin, obecny właściciel sklepu w drugim pokoleniu, zgodził się udzielić wywiadu dla Szarmant.pl. Noel jest czarującym i serdecznym człowiekiem, z którym można by przegadać niejeden wieczór, nie tylko na temat tweedu
Roman: Noel, czy mógłbyś powiedzieć, jak to się wszystko zaczęło?
Noel Kevin: W 1936 roku Jim Kevin, mój ojciec, wraz z Michaelem Howlinem założyli Kevin and Howlin Ltd. pod numerem 31 Nassau Street w Dublinie, tuż obok głównej dublińskiej ulicy handlowej Grafton Street. Pan Howlin zmarł wcześnie i mój ojciec przejął całą firmę, ale postanowił zachować nazwisko Howlin w nazwie. Początkowo sprzedawaliśmy także garnitury z wełny czesankowej oraz męską galanterię. W 1973 roku przenieśliśmy się pod obecny adres 39 Nassau Street i przejąłem wtedy stery w rodzinnej firmie. Od tego czasu firma zaczęła koncentrować się tylko na tweedzie. Pracuję już od 40 lat w tym sklepie, całe moje dorosłe życie spędziłem w nim i zamierzam przejść na emerturę za dwa-trzy lata. Przygotowuję moją córkę Sarah Jane do zastąpienia mnie.
Czy istnieje styl irlandzkiej wsi tzw. Irish Country look?
Tak, oczywiście. Ty i ja jesteśmy tak ubrani. Irlandzka koszula sportowa w kratkę, czapka angielka (ang. flapcap), może krawat i poszetka, często odkryta szyja, rzadziej fular, sztruksy i oczywiście tweedowa marynarka. Nie wszyscy będą tak chodzić ubrani, szczególnie teraz, kiedy wybór tanich ubrań jest tak duży. Ale tradycyjny irlandzki country look będzie zawsze związany z tweedem.
Jak należy nosić tweed?
Możesz nosić go ze spodniami z tego samego materiału jako garnitur, ale będzie także doskonale pasował do sztruksów czy też spodni flanelowych. To jest bardzo fajna sprawa z tweedem, bo możesz komponować swoje własne zestawy (marynarka plus oddzielne spodnie). Dziś zdecydowałem się założyć niebieskie spodnie flanelowe do niebieskiej marynarki tweedowej, ale mam także spodnie tweedowe z tego samego materiału co marynarka. Jak jest chłodniej, to często je zakładam. Są w całości pokryte podszewką od środka (ang. fully lined) i dają bardzo dobrą ochronę w minusowych temperaturach.
Skąd się wziął tweed w Irlandii?
Nie jestem pewny, skąd się wziął tweed w Donegal. Być może szkoccy osadnicy przynieśli go ze sobą w XVII i XVIII wieku. Rybacy zimą nie mają wiele do roboty, nie mogą łowić ryb, więc może stąd wzięło się tkanie tweedu. Początkowo tweed był bardzo szorstki i chropowaty. Służył ludziom jako ochrona przed zimnem, nie tylko na zewnątrz, ale także w słabo ogrzewanych domach. Był bardzo ciężki, wręcz twardy jak zbroja. Nosiłeś go ciągle i zawsze. Służył do wszystkiego. Po wprowadzeniu centralnego ogrzewania w domach, zaczęto produkować lżejsze tweedy. Nasza firmowa mieszanka to tweed z 60% wełny, 35% moheru i 5% kaszmiru. Tweedy ze 100% wełny też mamy w ofercie. Sól i pieprz, tweed w kolorowe ciapki jest zresztą zawsze w 100% wełniany. Najpopularniejsze wzory to pieprz i sól, kratka windowpane i overcheck, jodełka, houndstooth.
Staramy się mieć kilkadziesiąt różnych tkanin do wyboru. Pieprz i sól mamy zawsze dostępne w różnych kolorach. Podoba mi się ten zielony, co akurat nosisz (ten sam tutaj https://www.szarmant.pl/donegal-tweed-nieformalna-elegancja). Niedawno nam się skończył, ale już zamówiliśmy nową belkę materiału w podobnym odcieniu. Dziś mamy na stanie klasyczny pieprz i sól w odcieniach niebieskim, szarym i beżowym. W tym beżowym jeden z gentlemanów z Illinois zamówił garnitur 3-częściowy. Robimy garnitury dla klientów w wybranym tweedzie w standardowych rozmiarach. Kamizelka tweedowa bardzo mi się przydała ostatniej zimy. Była bardzo surowa, a ja nie mam wiele tkanki tłuszczowej :)
Co jest szczególnego w tweedzie tkanym ręcznie tzw. handwoven Donegal tweed?
Irlandzki tweed pochodzi przede wszystkim z hrabstwa Donegal w północno-zachodniej Irlandii. W przeszłości mieliśmy przędzalnie w każdym zakątku Irlandii. Przetrwały tylko te w Donegal. Jest tam jedna duża firma Magee, która zrzesza wielu małych tkaczy z okolicy. My mamy materiały właśnie od nich. Zajmujemy się tylko materiałem tkanym ręcznie (handwoven). Osoba tka w wiosce tweed, który przybywa w stanie surowym do magazynu Magee. Jestem niechętny nazwie fabryka. W tym magaznie tweed jest czyszczony i myty oraz przygotowywany do noszenia. Krosna mechaniczne i automatyczne nie są używane w produkcji ręcznego tweedu. Ręcznie tkany tweed jest wąski. Powstaje na belkach szerokich na 75 cm, a nie 150 cm tak jak tweed pozyskiwany drogą mechaniczną i automatyczną.
Martin, jeden z pracowników Kevin and Howlin, dodał: Tweed nigdy nie będzie taki sam. Na krośnie tkacz może użyć 48 nitek zielonych i dwie żółte, następnym razem 49 zielonych i 1 żółtą. Może być trochę jaśniejszy lub ciemniejszy. To piękno tweedu. Tkacz może dodać więcej pomarańczowych lub niebieskich ciapek przy następnym zamówieniu. Spójrz na tę marynarkę. Wydaje się biało-czarna, ale ma jedną plamkę fioletową na klapie. To czyni ją wyjątkową. Donegal tweed jest wytwarzany ręcznie, nie maszynowo. Piękno naszego tweedu jest w tym, że jest to ręczna robota, której nie można idealnie odtworzyć.
Jaką rolę pełni tweed jako symbol Irlandii?
Tweed to symbol irlandzkości. Turyści przyjeżdżają do Irlandii i kupują tweed, Guinnesa, wędzonego łososia i spędzają tzw. a week of crack – tydzień dobrej zabawy w pubach w towarzystwie muzyki i śpiewu. Tweed to nasz towar eksportowy. Tak jak prosciutto dla Włochow, szampan dla Francuzów i wódka dla Polaków.
Większość Irlandczyków będzie miała jedną marynarkę tweedową, gdzieś schowaną w szafie. Irlandzka młodzież nie docenia naszego tweedu. Może jak mieszkasz na wsi albo studiujesz na uniwersytecie, to założysz czasem marynarkę. Jedynie meżczyzna świadomy swojego stylu, pomyśli o zakupie tweedu i będzie go nosił na co dzień w mieście. Farmerzy będą nosić tweed w niedzielę na mszę lub na cotygodniowy targ. Tweed będzie także bardzo popularny wśród osób posiadających domy na wsi tzw. gentlemen farmers, którzy nie muszą pracować na roli.
Goście z zagranicy doceniają nasz tweed bardziej. Mamy klientów z USA, Kanady, Europy, w ostatnich latach z Australii i NZ. Wstąpienie do UE bardzo nam pomogło. Zyskaliśmy dzięki temu więcej klientów i rynek irlandzki się otworzył. Zaraz po wojnie do lat 60. mieliśmy w zasadzie tylko gości z USA. Teraz to się zmieniło. Nigdy bym nie pomyślał, że będę rozmawiał z Polakiem na temat tweedu, a Rosjanin zapłaci za marynarkę tweedową kartą kredytową z Rosji. Kiedyś była Żelazna Kurtyna i nic o tamtym świecie nie wiedzieliśmy. A teraz od 3 lat pracuje u nas Martin ze Słowenii, który ożenił się z Irlandką. Ja, jeszcze kilka lat temu, nie wiedziałem, że istnieje taki kraj jak Słowenia.
Jak dużo czasu zajmuje utkanie tweedu?
Może tydzień na 70 metrów, ale nie jestem pewny. My zamawiamy, oni przedą, my kupujemy i potem sprzedajemy… w zasadzie to próbujemy sprzedawać (śmiech).
Jakie masz plany na przyszlość?
Ja przechodzę na emeryturę. 40 lat w tym sklepie to bardzo długo. Specjalizujemy się w tweedzie, pozostajemy mali, ale i tak jesteśmy być może największym sklepem specjalizującym się tylko w tweedzie w Irlandii. Sprzedajemy przede wszystkim indywidualnym klientom. Lubimy, jak klient przyjedzie i kupi u nas materiał, następnie uszyje marynarkę lub garnitur w swoim kraju. Mamy wielu klientów powracających do nas. Byli raz, a następnie proszą o przysłanie próbek materiału. Na marynarkę trzeba kupić 4 metry, ale krawiec być może będzie potrzebowal 3,6 metra. Zawsze warto upewnić się u krawca.
Dziękuję za wywiad.
W Kevin and Howlin na Nassau Street w Dublinie (http://www.kevinandhowlin.com/) można zaopatrzyć się w gotową marynarkę tweedową, garnitur, kamizelki, szaliki, kapelusze, krawaty, laski oraz inne akcesoria związane z elegancją irlandzkiej wsi i tzw. Irish country look. Mała sekcja sklepu jest przeznaczona również dla pań. W sklepie jest także kilkadziesiąt różnych materiałów do wyboru, z których można uszyć marynarkę lub garnitur u własnego krawca po powrocie do domu. Na specjalne życzenie sklep może przesłać próbki materiałów pod wskazany adres. Obecnie na forum bespoke.pl prowadzę akcję związaną z zakupem materiału tweedowego dla chętnych. http://www.forum.bespoke.pl/viewtopic.php?f=3&t=868
Autor dziękuje Grzegorzowi Świdrowi za fotograficzne wsparcie
