Frak i smoking wyznaczają szczyt wieczorowej elegancji. Warto poznać różnice w ich budowie i zastosowaniu. Dlaczego? Ponieważ tradycja ma przyszłość!
Najbardziej eleganckie ubrania na wieczór to smoking i frak (innymi słowy black tie i white tie). Przez lata były niemal zapomniane, ale dziś ponownie wzbudzają zainteresowanie. Odpowiednio dopasowane zapewniają wygląd smukły i diabelnie elegancki. Wymagają jednak pewnej wiedzy i pokory wobec tradycji.
Z tego artykułu dowiesz się, czym smoking i frak różnią się od siebie. Wyjaśniam też, dlaczego nadal warto się nimi interesować. Zarówno white tie, jak i black tie mają niezaprzeczalne zalety!
Skupiam się tu na charakterystyce fraka i sytuacjach, które go wymagają. Modzie black tie poświęciłem już osobne artykuły. Polecam je wszystkim, którzy chcą zamówić smoking na ślub lub inne okazje.
SMOKING MIDNIGHT BLUE. CIEMNIEJSZY NIŻ CZERŃ
CZARNY SMOKING. NA ŚLUB I INNE OKAZJE
JAMES BOND. TWARDZIEL W BIAŁYM SMOKINGU
Frak i smoking. Główne walory
Estetyczna siła smokingu jest chyba oczywista dla każdego, kto zna filmy z Bondem. Dlaczego jednak zajmować się frakiem? W pewnych kręgach ten ubiór nadal odgrywa ważną rolę – chociażby wśród dyplomatów i ludzi sztuki. Co więcej, frak stanowi część naszego dziedzictwa. Warto je znać, by lepiej rozumieć zachodnią kulturę ubioru.
Poza tym frak wygląda niezwykle szykownie. Wynika to z mocnego kontrastu i sprytnej gry złudzeniem optycznym. Spodnie z wysokim stanem i specyficzny krój marynarki przedłużają nogi i ukrywają brzuch. Dzięki ozdobnym guzikom na przodach i szerokim klapom w szpic powstaje niezwykle pożądana sylwetka V. Tradycja white tie nie wzięła się wcale z nudy panującej wśród klas wyższych. Wynika z głębokiego namysłu nad estetyką.
Perfekcyjnie dopasowany frak z wysoko krojoną pachą zapewnia noszącemu bardzo dużą swobodę. Co więcej, tak zwany ogon unosi się, fantastycznie podkreślając ruchy ciała. Wystarczy rzucić okiem na sceny z filmów z Fredem Astaire’em. Z powodu wyjątkowej anatomii frak pozostaje w użyciu między innymi wśród tancerzy oraz muzyków klasycznych, zwłaszcza dyrygentów.
ZOBACZ FREDA ASTAIRE’A W TAŃCU
Frak. Budowa
Frak może być utrzymany w kolorze czarnym, ale też – o czym mało kto pamięta – ciemnogranatowym. Moda wieczorowa midnight blue zyskała popularność w latach 20. XX stulecia. Zawdzięczamy ją brytyjskiej rodzinie królewskiej.
Marynarka frakowa (tailcoat) jest krótka z przodu i długa z tyłu. Zdobi ją sześć guzików z przodu, dwa z tyłu i po cztery przy rękawach. Domyślne są wyłogi w szpic, choć w okresie międzywojennym pojawiały się i te w kształcie szalowym. W każdym wypadku muszą być pokryte jedwabiem – gładką satyną albo delikatnie prążkowanym rypsem.
Frak, podobnie jak smoking, szyje się z materiałów, które cechuje elegancki wygląd i odporność na zagniecenia. Chodzi przecież o to, by mężczyzna wyglądał nieskazitelnie. Dlatego często stosuje się tkaninę wełnianą o nazwie barathea – to szczególny typ twillu. Niekiedy spotyka się też domieszkę moheru, który nadaje ubraniu szlachetny połysk.
Spodnie frakowe nie mają mankietów, za to powinny być wyposażone w zakładki. Noszone są zawsze na białych szelkach, najlepiej wykonanych z jedwabnej mory. Boczne szwy zdobią dyskretne lampasy – pojedyncze lub podwójne.
Akcesoria do fraka
Kamizelka frakowa powinna być biała i wykonana z piki. Wyróżnia ją niski krój. Spotyka się zarówno modele jednorzędowe, jak i dwurzędowe. Wyłogi są opcjonalne.
Ważnym elementem zestawu white tie jest koszula. Powinna mieć sztywny gors zapinany na spinki, a także sztywne mankiety francuskie. Charakteryzuje ją ponadto wysoki kołnierzyk. Nie trzeba chyba dodawać, że koszula frakowa musi być śnieżnobiała.
Kolejny dodatek to biała muszka, najlepiej wykonana z tego samego materiału, co kamizelka. To ona nadaje nazwę całemu zestawowi: white tie. Noszenie czarnej muszki do fraka to jeden z najpoważniejszych błędów, jakie można sobie wyobrazić, gdy mowa o klasycznym ubiorze.
Buty powinny być bezwzględnie czarne, wykonane z lakierowanej skóry. Większość osób założy oxfordy. Tradycyjnym rozwiązaniem są jednak lakierowane pantofle wieczorowe, czyli eskarpiny.
Skarpetki, a właściwie podkolanówki powinny być czarne i jedwabne. Jeśli chodzi o takie akcesoria jak poszetka, rękawiczki czy szalik – bez wahania stawiamy na biel.
Podczas chłodów frak okrywamy ciemnym płaszczem. Preferowany model to formalna dyplomatka. W ciepłe dni można zastosować pelerynę operową.
Jeśli chodzi o kapelusz, nie mamy wyboru. Musi być to czarny cylinder. Dawniej do fraka nosiło się jeszcze laseczkę – dziś ten zwyczaj w zasadzie już zanikł.
Frak a smoking. Różnice i podobieństwa
Wiele osób ma trudność z odróżnianiem fraka i smokingu. Do podobieństw należą wyłogi pokryte jedwabiem. Poza tym spodnie są w zasadzie identyczne (frakowe mają podwójny lampas, podczas gdy smokingowe pojedynczy).
O ile smoking wymaga muchy czarnej lub ewentualnie midnight blue, o tyle do fraka nosi się wyłącznie białą. Co jeśli dojdzie do pomyłki? Andrzej Wajda odbierał Oscara w ładnym smokingu z białą muchą. Czy kogoś to obeszło? Raczej nie, cieszyliśmy się po prostu z uhonorowania wybitnego twórcy. Warto jednak starać się o perfekcję ubioru, zwłaszcza gdy nie mamy takiego autorytetu jak Wajda.
Zasadnicza różnica dotyczy fasonu marynarki. W przypadku fraka jest krótka z przodu i długa z tyłu. Zestaw black tie budową przypomina garnitur wieczorowy, różni się od niego detalami kroju. Na przykład marynarka w smokingu jednorzędowym powinna mieć tylko jeden guzik z przodu, podczas gdy w garniturze zazwyczaj występują dwa lub trzy.
Garniturowi wieczorowemu w kontekście smokingu poświęciłem jeden z ostatnich artykułów, tymczasem wróćmy do fraka. Ten zawsze jest czarny lub w kolorze midnight blue. Smoking natomiast może mieć kolor kości słoniowej. W modzie black tie zdarzają się też udane eksperymenty, jak zastosowanie welwetowej marynarki. W dziedzinie white tie na kreatywność nie ma miejsca. Po prostu korzystajmy z piękna tradycyjnych wzorców.
Kiedy nosić frak?
Mimo pewnych podobieństw smoking i frak różnią się zasadniczo stopniem formalności. Frak jest najbardziej eleganckim ubraniem wieczorowym. Noszenie go bez okazji można już uznać za poważny ekscentryzm. W przypadku smokingu mówilibyśmy jeszcze o dandyzmie.
Frak wymagany jest na szczególnie wystawnych balach, bankietach i galach. Najprawdopodobniej otrzymamy bardzo klarowną informację w zaproszeniu: white tie albo full evening dress. Do wydarzeń, na które nosi się frak, należy rozdanie Nagród Nobla czy Bal Karnawałowy w Operze Wiedeńskiej.
W niektórych krajach dress code white tie obowiązuje także podczas audiencji i państwowych przyjęć. Część uniwersytetów europejskich używa go podczas promocji doktorskich oraz szczególnych imprez. W takim wypadku należy trzymać się tradycji.
Jaka będzie przyszłość fraka? Uważam, że ze względu na jego wartość estetyczną, powinni go częściej zakładać ludzie sztuki i showbiznesu. Podobnie jak smoking, frak może stać się modny!
Frak na ślub
Panowie Młodzi, którzy pasjonują się klasyczną elegancją, zadają czasem pytanie: Czy można włożyć frak na ślub? Taka możliwość teoretycznie istnieje. Należy jednak wziąć pod rozwagę kilka kwestii.
Przede wszystkim frak, jako ubiór wieczorowy, nosi się po zmierzchu. Jeśli ślub odbywa się w ciągu dnia, odpowiedni będzie żakiet, czyli morning coat. Frak włożymy dopiero na wieczorne przyjęcie.
Poza tym ustalenie konwencji white tie może postawić w kłopotliwej sytuacji dużą część gości. Fraka raczej nie kupuje się w sklepie, ale szyje na zamówienie. Nie wszyscy są na to gotowi. Weźmy pod uwagę, że nawet ostatnie przyjęcia weselne brytyjskiej rodziny królewskiej odbywały się w konwencji black tie. Dla większości mężczyzn już elegancki smoking stanowi poważne wyzwanie.
Choć okazji, by nosić frak, nie jest wiele, są to wydarzenia zapadające w pamięć na długo. Może nawet na wieczność, bo przecież towarzyszą im kamery i aparaty fotograficzne. Warto rozróżniać style white tie i black tie, by uniknąć ewentualnych błędów na tym polu. Poza tym frak jest nieodłączną częścią naszej kultury ubioru. Aby ją dobrze rozumieć, trzeba wiedzieć, jak wygląda najbardziej elegancki strój męski.
POZNAJ REGUŁY DRESS CODE’U
Garnitur ślubny. Klasyczny poradnik
Cocktail dress code. Męski ubiór koktajlowy
Oskary 2019. Gry z formą męskiego ubioru
Garnitury jednorzędowe. Stopnie formalności
Artykuł opiera się częściowo na wpisie z 2011 roku. Autorami są Jan Jakub Starzomski i Roman Zaczkiewicz.
