Do tej pory pisałem na blogu o elementach garderoby wierzchniej, zakładanej po wyjściu z domu. Wraz z rozwojem sartorialnych apetytów warto przemyśleć klasyczną elegancją po domowemu. Bonżurka idealnie pasuje na święta spędzane razem z rodziną (Wigilia, Boże Narodzenie, Wielkanoc) i jest lepszym rozwiązaniem niż garnitur, kiedy klasyczny smoking może wydać się zbyt oficjalny. Wielcy eleganci sprzed lat chętnie nosili bonżurki: Cary Grant, książę Windsoru, Rudolf Valentino, Frank Sinatra, Dean Martin czy Fred Astaire. Ten ostatni został nawet w niej pochowany
Bonżurka jest znana w Anglii jako smoking jacket, czyli w dosłownym tłumaczeniu marynarka do palenia. Była zakładana przez mężczyzn już w XIX wieku, kiedy szli zapalić fajkę albo cygaro w palarni i napić się kieliszek koniaku. W szacownych domach zawsze było specjalne miejsce do palenia dla mężczyzn, zwane palarnią. W czasach wiktoriańskich tytoniu nie palono w towarzystwie dam, by nie narażać ich na nieprzyjemny zapach dymu. Jeszcze do lat 20. XX wieku noszono fraki na wieczorne spotkania i kolacje, które nie mogły pachnieć tytoniem. W rezultacie mężczyzna przed zapalaniem tytoniu musiał się przebrać. Marynarka do palenia z aksamitu doskonale chłonęła dym i chroniła pozostałe części garderoby. W zmienionej wersji zastąpiła z czasem frak i jest dziś znana w krajach Europy kontynentalnej jako smoking. Właściwego smokingu (ang. dinner jacket, tuxedo) nie należy mylić z angielskim smoking jacket. Ubranie znane w Polsce jako smoking (dinner jacket) jest wykonany z matowej, czarnej lub ciemnogranatowej tkaniny o splocie barathea, a wyłogi są wykończone jedwabiem: satyną lub rypsem. Smoking jacket (marynarka do palenia, bonżurka) jest najczęściej wykonana z aksamitu jedwabnego lub bawełnianego.
Dziś oczywiście większość z nas nie ma specjalnej palarni w domu i nie chodzi we frakach. Jednak każdy z nas gdzieś mieszka i warto zastanowić się nad stosownym ubraniem w domowych pieleszach. Marynarka do palenia z powodzeniem może funkcjonować jako marynarka domowa dla eleganta. W Polsce jest zwana bonżurką i jest kojarzona z domowym ubiorem dziennym. Jeszcze w dwudziestoleciu międzywojennym w bonżurce, szarych spodniach i domowych pantoflach jedzono śniadanie, czytano gazety, pracowano w domu i przyjmowano przyjaciół. Po powrocie z pracy zdejmowano właściwą marynarkę i zakładano bonżurkę. Bonżurka wywodzi się z czasów, kiedy mężczyzna po powrocie do domu nie zakładał podkoszulka i dresów/dżinsów. W domu wciąż chciał być elegancki i nie ubierał się tylko na pokaz.
Bonżurka krojem przypomina marynarkę, ale jest od niej zdecydowanie krótsza. Jest najczęściej dwurzędowa i przewiązana plecionym jedwabny paskiem z chwostami (chwastami, kutasikami). W wersji bardziej formalnej zamiast paska występują klamry zapinane na kołki (ang. jacket frogs) albo po prostu guziki pokryte materiałem klapowym. Czasem bonżurkę można zastąpić jedwabnym szlafrokiem, ale jest to wersja wyłącznie zarezerwowana na pobyt we własnym domu.
Bonżurka ma szalowy kołnierz oraz opcjonalne szamerowane lub pikowane mankiety, patki i klapy. Mankiety są czasem wywinięte i są wykonane z innego materiału niż marynarka. Bonżurka jest wykonana z ciepłej i miękkiej tkaniny. W zasadzie przy doborze materiału nie ma ograniczeń. Książę Windsoru miał bonżurkę z zielonego sztruksu z klapami wykończonymi jedwabnym rypsem (ang. grossgrain). Kiedyś używano na całą marynarkę aksamitu z jedwabiu, dziś najczęściej wykorzystuje się aksamit bawełniany.
Aksamit ma charakterystyczną pluszową powierzchnię i jest miękki w dotyku. Z drugiej strony w wersji bawełnianej to dosyć sztywna tkanina w noszeniu. Współczesna bonżurka z powodzeniem może być wykonana z kaszmiru, alpaki, kamela lub angory. Osoby o skłonnościach do łupieżu powinny wystrzegać się aksamitu. Sam materiał wymaga częstego szczotkowania. Jedynym z nielicznych miejsc, gdzie wciąż można uszyć bonżurkę z jedwabiu, jest londyńska ulica krawców Savile Row. W Henry Poole oraz w Meyer & Mortimer widziałem belki jedwabnego aksamitu czekające na klientów. W tym pierwszym był piękny niebieski aksamit.
W eleganckiej wersji zakładamy bonżurkę z ciemnoszarymi spodniami z wełny czesankowej, białą koszulą z włoskim kołnierzykiem i ciemną muszką/krawatem lub smokingowymi czarnymi spodniami z lampasami, koszulą smokingową i czarną muszką. Idealne do tego będą jednorzędowe bonżurki zapinane na guziki pokryte materiałem, tak jak przy smokingu. W bardziej sportowej wersji można nosić bonżurkę ze sztruksami, bedfordami, wełnianą flanelą. Koszula może być gładka lub we wzór, zapinana na guziki. Sposób noszenia będzie zależeć tylko od naszej fantazji i nie brałbym tych reguł bardzo do serca. W końcu będziemy w niej chodzić najczęściej w własnym domu.
Najpopularniejsze kolory marynarki domowej to burgund, butelkowa zieleń, niebieski, granatowy oraz czarny. Za najbardziej sportową uznaje się bonżurkę w kolorze brązowym. Najbardziej elegancka będzie granatowa lub czarna. Najbardziej klasyczna to burgundowa lub zielona.
W dzień do bonżurki można założyć fular, szalik lub krawat, wieczorem jednokolorową muszkę, najlepiej czarną. Do kompletu zakładamy pantofle z aksamitu (ang. velvet slippers) w kolorze marynarki, z haftowanym zwierzęcym lub sportowym motywem, herbem rodzinnym lub własnymi inicjałami. Pozostaję jeszcze czapka do palenia (ang. smoking cap) z aksamitu, ale nawet dla mnie będzie to już nosiło znamiona wielkiej ekstrawagancji. W każdym razie byłbym pełen podziwu dla użytkownika takiego nakrycia głowy w domu. W drugiej połowie XIX wieku noszono czapkę do palenia w palarniach, aby włosy nie przesiąkły zapachem tytoniu. Już na początku XX wieku wyszła z użycia.
Bonżurkę zapinaną na kołki lub zwykłe guziki, w kolorze czarnym/granatowym można nosić, jako alternatywę do smokingu, na mniej formalne uroczystości. Wydaję mi się, że idealnie pasuje na święta spędzane razem z rodziną (Wigilia, Boże Narodzenie, Wielkanoc) i jest lepszym rozwiązaniem niż garnitur, kiedy klasyczny smoking może wydać się zbyt oficjalny. Na premierze Skyfall w Royal Albert Hall w Londynie smoking jacket założył nowy Q czyli Ben Whishaw. Popularność marynarek domowych z aksamitu wzrasta i pojawiają się w ofertach takich firm jak: Topman, Burberry Prorsum, Tom Ford czy Etro.
W Polsce trudno będzie taką kupić, ale przecież można zawsze uszyć u krawca lub w wersji ekonomicznej polecić tanimi liniami na zakupy do Londynu. Sam rozważam uszycie takiej marynarki. Nie wiedzę przeciwwskazań w noszeniu bonżurki poza domem. Nikt nie powinien się oburzać i robić scen z tego powodu. Będzie na pewno ciekawszym rozwiązaniem niż garnitur biurowy, znany także jako wół roboczy, tak chętnie noszony przez Polaków na eleganckie spotkania wieczorem. By pozostać w zgodzie z tradycją, wybierzmy jej bardziej formalną wersję, bez pikowanych klap i szlafrokowego zapięcia na pasek. Te ostatnie zostawmy na wypoczynek w domu przed telewizorem albo z książką w ręku.
