Najbardziej stylowe filmy z męską modą w tle to coś, o co uwielbiamy się spierać. Która z gwiazd wyglądała najlepiej? Poznaj moje typy.
Sztuce filmowej często towarzyszy wyrafinowana moda. Zwolennicy sartorialnego stylu znajdą w kinie świetne wzorce i niejedną inspirację. Kiedyś już pisał o tym Łukasz, przedstawiając swoją listę najlepiej ubranych filmów. Wtedy sięgnął między innymi po obrazy z Carym Grantem i Marcello Mastroiannim. Teraz pora na mój wybór. Oto pięć klasycznych filmów, które mogą dać prawdziwą lekcję stylu.
Casablanca, reż. Michael Curtiz, USA 1942
Kultowe kadry z tego filmu (zdobywca trzech Oskarów!) znają chyba wszyscy, nawet jeśli nie oglądali całości. Casablanca to opowieść z pogranicza dreszczowca i dramatu miłosnego – twórcom udało się wykreować pełną napięcia, dekadencką atmosferę. Jest rok 1941. Marokańskie miasto stało się punktem przerzutowym dla tych, którzy chcieliby uciec przed siłami III Rzeszy Niemieckiej za ocean. Taki transport potrafi załatwić Rick Blaine…
Ta rola to najsłynniejszy występ w bogatej karierze Humphreya Bogarta. Choć początkowo wydaje się, że bohaterowi nie zależy na niczym, to jednak możemy odczuć, że skrywa inne oblicze.
We wspaniałym, dwurzędowym smokingu tropikalnym, o idealnych proporcjach, jest królem życia. Również dzienne garnitury, uzupełniane kwiatkiem w butonierce i nonszalancko złożoną poszetką, wyglądają szykownie. Widać tu poszerzający sylwetkę krój amerykański, ramiona jednak są dość naturalne, a detale wykrojone z finezją, co wskazuje na inspirację stylem południowoeuropejskim.
Blaine przedstawia się zatem jako biznesmen i dandys. Ale w kultowym trenczu i swojej fedorze zmienia się w człowieka czynu, gotowego na wszystko.
Lampart, reż. Luchino Visconti, Francja-Włochy 1963
Luchino Visconti był twórcą o niezwykłym spojrzeniu. Pochodził z rodziny lombardzkich książąt, ale opowiadał się zdecydowanie za równością społeczną – dawał temu wyraz w zaangażowanych filmach, jak Rocco i jego bracia. Mimo to pozostał wrażliwy na arystokratyczny styl życia, którego piękno filmował jak nikt inny. Najlepszym przykładem jest Lampart.
W Polsce ten film znają głównie pasjonaci, ale dla Włochów jest jednym z najważniejszych (nota bene otrzymał Złotą Palmę w Cannes). Opowiada losy sycylijskiej rodziny książęcej na tle procesu zjednoczenia Italii w roku 1860. W tym czasie różne stronnictwa rywalizują o władzę, a pieniądze zaczynają liczyć się bardziej od tytułów i dworskich manier. Przewidujący książę Fabrizio (wspaniały Burt Lancaster) chce zachować pozycję rodziny… ale nie za wszelką cenę.
Dlaczego polecam ten film zwolennikom garnituru, mimo że bohaterowie noszą historyczne kostiumy? Po pierwsze to właśnie w XIX wieku ukształtowała się nowoczesna elegancja i chociażby fraki niewiele się zmieniły od czasów Garibaldiego. Po drugie – Lampart to galeria pięknych rzeczy, o doskonałych proporcjach, dostojnych, ale nie pozbawionych lekkości (czuwał nad nimi sławny kostiumograf Piero Tosi, który otrzymał nominację do Oskara).
Zwróćmy uwagę na surdut księcia, z wyraźnym wcięciem w talii i widocznym stębnowaniem, spójrzmy na smukłą sylwetkę w spodniach z wysokim stanem. Przyjrzyjmy się wreszcie detalom, od jedwabnych szelek poczynając.
Z kolei siostrzeniec księcia (świetny Alain Delon) w średniobrązowym zestawie dziennym wygląda niemal współcześnie. A jego sztruksowa kurtka myśliwska? Spokojnie mogłaby się pojawić na Pitti Uomo.
Borsalino, reż. Jacques Deray, Francja-Włochy 1970
Znowu film trochę zapomniany, choć stanowi prawdziwą ucztę dla oka. Opowiada barwną (i opartą na faktach!) historię dwóch gangsterów z międzywojennej Marsylii. Borsalino to kolejny popis Alaina Delona, któremu tym razem towarzyszy Jean-Paul Belmondo. Tworzą niesamowitą parę – ponieważ są w podobnym wieku i dość podobnej budowy, wyglądają niemal jak bracia. Zachowaniem i ubiorem komunikują jednak jasno: są jak ogień i woda.
Belmondo przeważnie nosi tu cieplejsze kolory, Delon chłodne. Kiedy pierwszy zakłada jasny kapelusz z ozdobną taśmą, drugi wybiera ciemny i minimalistyczny. Zwolennicy tradycyjnych nakryć głowy będą mieli na co popatrzeć – znajdziemy tu całą galerię kapeluszy w fasonie fedora. Nic dziwnego, że dzięki filmowi legendarna firma Borsalino zanotowała wzrost sprzedaży. Ale na uwagę zasługują też płaszcze, szykowne, choć nieformalne. Dziś byłyby marzeniem każdego entuzjasty mody, bo w ogóle się nie zestarzały.
Warto zwrócić uwagę, że Delon często wygląda tu jakby był negatywem standardowego ubioru. W dzień zakłada czarną koszulę do jasnoszarego garnituru, a wieczorem tropikalny smoking z bordową (nieprzepisową) muchą. Z pomocą takich zabiegów udało się wykreować pasjonującego bohatera, zamkniętego w sobie, który sprawia wrażenie, jakby wszystko chciał robić na przekór. Belmondo tymczasem jest ekspresywny, nonszalancki i pełen życia.
Wielki Gatsby, reż. Jack Clayton, USA 1974
Współcześni dandysi chętnie sięgają po Wielkiego Gatsby’ego z Leonardem DiCaprio w roli głównej. Kiedyś już pisałem o tym filmie, bo faktycznie jest w nim na co popatrzeć. Osobiście jednak wolę starszą ekranizację powieści Francisa Scotta Fitzgeralda, z Robertem Redfordem w roli tytułowej.
Ten film wprost zachwyca warstwą wizualną. Światło, plenery, wnętrza, samochody, no i – last but not least – ubrania mówią równie dużo jak aktorzy. Oskara za kostiumy zdobył designer Theoni V. Aldredge, którego wizję realizował Ralph Lauren (i do dziś toczy się spór, który z nich miał większy wpływ na film).
Z dużą precyzją odtworzono tu modę szalonych lat 20. i okazało się, że ten styl przemówił do widzów w latach 70. Tajemniczy biznesmen i dandys, Jay Gatsby, zawładnął wyobraźnią Amerykanów. Dwurzędowe marynarki, zaokrąglone kołnierzyki picadilly, pastelowe kolory i wyrafinowane dodatki znowu stały się obiektem pożądania.
Zwróćmy uwagę, że film opowiada o czasach, gdy nie tyle pilnowano tradycyjnego dress code’u, co wręcz ścigano się w realizacji jego rygorów. Na imprezach u Gatsby’ego nie brak smokingów, ale są i fraki. Kiedy mężczyźni spotykają się w interesach, oglądamy starcie power suits. A poza tym panowie stale rywalizują w kategorii: najbardziej wyrafinowany ubiór letni. Oglądamy więc eleganckie kamizelki, złotawe i srebrzyste krawaty, szpilki do kołnierza, zegarki z dewizką, brązowo-białe brogsy – jest tu wszystko, o czym można by pomarzyć. A potem wchodzi Redford w różowym garniturze i nikt nie może się z nim równać.
Wall Street, reż. Oliver Stone, USA 1987
Film Olivera Stone’a to w moim przekonaniu najbardziej ikoniczny obraz amerykańskiej mody biznesowej. Później nadeszło wielu godnych konkurentów… Spośród filmów, których akcja toczy się pod koniec lat 80., trzeba wymienić American Psycho i Wilka z Wall Street. Mamy też kilka niezłych fabuł, które odnoszą się do kryzysu 2008 roku, jak choćby Big Short i Chciwość (w tym ostatnim ciekawe zestawy pokazują Kevin Spacey i Jeremy Irons). Dla nich wszystkich jednak punktem odniesienia jest klasyczny film z 1987 roku. Charlie Sheen gra tu ambitnego maklera, a Michael Douglas jego szefa. Ta druga postać, czyli Gordon Gekko, to archetyp pozbawionego skrupułów rekina finansjery, którego motto brzmi: greed is good. Za ten występ Douglas otrzymał Nagrodę Amerykańskiej Akademii Filmowej.
Może się wydawać, że bohaterowie są ubrani podobnie, ale wprawne oko dostrzeże zasadnicze różnice. Sheen na ogół wygląda zaledwie poprawnie. Jego koszulom button-down i ciemnemu garniturowi w delikatny prążek z pozoru nic nie brakuje, a szpilka do krawata jest ciekawym akcentem. Ale w kluczowej scenie wzrok widza przykuwa tylko Douglas w efektownej koszuli winchester i sartorialnych spodniach w kratę windowpane, które trzymają się na fantastycznych szelkach. Chociaż nie ma na sobie marynarki, nikt nie może mieć wątpliwości, kto tu rządzi. Oczywiście o tym wrażeniu w znacznym stopniu zdecydował sposób gry Michela Douglasa, ale i swada w doborze ubrań oraz dodatków ma tu wielkie znaczenie.
Biznesowy styl preferuje prostotę form i stonowane barwy, ale Gordon Gekko nagina te zasady, demonstrując w ten sposób ogromną pewność siebie. Uchodzi mu to na sucho, ponieważ jego ubrania są po prostu świetne i noszone ze znawstwem. Choć jest negatywnym bohaterem, zyskał wielu naśladowców. I nic dziwnego.
Zaprezentowana lista jest subiektywna i z pewnością wielu Czytelników wybrałoby inne stylowe filmy. Spośród gwiazd dawnego kina do największych dandysów z pewnością należeli Fred Astaire i Gene Kelly, znani z perfekcyjnych strojów formalnych. Natomiast wychodząc poza krąg elegancji (ale pozostając przecież wśród klasków), warto przywołać jeszcze kilka filmów, które wywarły duży wpływ na męski styl. Nasuwają się tytuły takie jak Buntownik bez powodu (z Jamesem Deanem w czerwonej harringtonce i wytartych jeansach), Taksówkarz (Robert DeNiro w wojskowej M-65) i Top Gun (Tom Cruise w kurtce-pilotce i kultowych okularach typu awiator). Do dziś na ulicach miast można spotkać mężczyzn, którzy naśladują tamte wcielenia stylowych aktorów.
Fanom włoskich plenerów i amerykańskich gwiazd polecam oczywiście Rzymskie wakacje (z Gregorym Peckiem i Audrey Hepburn), Zaczęło się w Neapolu (z Clarkiem Gable’em i Sophią Loren) czy też, z nowszych produkcji, Utalentowanego pana Ripleya (świetny występ Jude’a Law, Matta Damona i Gwyneth Paltrow). Ciekawy jest też film Amerykański żigolak z Richardem Gere’em, ubranym bardzo spójnie, w eleganckim, ale komfortowym stylu. Znaczną część kostiumów dostarczył Giorgio Armani i ta produkcja okazała się dla niego strzałem w dziesiątkę. To między innymi wizerunek Gere’a sprawił, że Ameryka lat 80. oszalała na punkcie ubrań mediolańskiego projektanta. Jak widać, włoskie inspiracje są nieodzowne, gdy chodzi o męski styl. Warto więc sięgać po kino z Półwyspu Apenińskiego, bo jest duże prawdopodobieństwo, że zobaczymy świetnie ubranych aktorów. Sprawdza się to zarówno w przypadku Paola Sorrentina, jak i starych mistrzów, jak Bernardo Bertolucci (poleciłbym choćby Pod osłoną nieba).
Nie zapominajmy jeszcze, że długi artykuł możnaby napisać o samych filmach kryminalnych, na co, mam nadzieję, przyjdzie jeszcze pora. Na razie jednak Czytelnicy Szarmanta mają całkiem spory wybór rekomendacji – w sumie 10 najlepiej ubranych filmów w dwóch artykułach. Zachęcam do oglądania, dzielenia się spostrzeżeniami i proponowania własnych typów. Sekcja komentarzy czeka.
Zobacz inne artykuły filmowe:
Najlepiej ubrane filmy. Grant, Mastroianni i spółka
Netflix dla fanów sartorialnej mody. Najlepiej ubrane filmy
Sherlock Holmes: niemodny trendsetter
Andrzej Łapicki: siła prostoty
James Bond: 7 wyjątkowych koszul
James Bond: twardziel w białym smokingu
Wielki Gatsby: kiedy ubranie miało znaczenie
